Ludwika Maria Gonzaga de Nevers, druga żona Władysława IV Wazy

Ludwika Maria Gonzaga de Nevers urodziła się dnia 18 sierpnia 1611 roku. Ludwika Maria była księżniczką francuską, chociaż rodzina jej pochodziła z Włoch. Dziadek Ludwiki Marii, ożeniony z dziedziczką księstwa Nevers w środkowej Francji, dał początek francuskiej gałęzi rodziny. Ojciec Ludwiki Marii, książę Karol, ożenił się z Katarzyną, która wywodziła się z rodziny książąt lotaryńskich, skoligowanych z rodziną Burbonów. Karol i Katarzyna mieli dwóch synów oraz trzy córki, Annę, Benedyktę i Marię. Ludwika Maria została osierocona przez matkę we wczesnym dzieciństwie. Sierotę przyjęła na wychowanie wpływowa w Paryżu ciotka, księżna de Longueville. Ludwika Maria uchodziła za piękność, miała również wytworne maniery. Przyszła królowa Polski wzbudzała ogromne zainteresowanie wśród wielu wpływowych kawalerów królestwa francuskiego. Maria Ludwika po wyjeździe z Paryża przeniosła się do Nevers i zamieszkała w zamku nad rzeką Loarą. Księżniczka wiodła tam niezbyt interesujące życie, bez paryskich uciech, intryg i spotkań towarzyskich. W 1630 roku Marię osierocił jej ojciec, Karol. W 1631 roku Ludwika Maria uroczyście wjechała do Nevers, aby przejąć tam władzę po zmarłym ojcu. Po pewnym czasie księżniczka ponownie przeniosła się do Paryża i zamieszkała w rezydencji rodzinnej, pałacu Nevers. Ludwika Maria w życiu osobistym nie była szczęśliwa. Stała się bohaterką mniejszych i większych skandali dworskich. Jeden z jej kochanków, z którym planowała się pobrać, został skazany na karę śmierci i ścięty na szafocie.

Lata czterdzieste XVII wieku to czasy osłabienia potęgi Habsburgów i równoczesny wzrost znaczenia Francji. Król Rzeczypospolitej, Władysław IV Waza postanowił zmienić sojuszników. Na dwór króla Francji, Ludwika XIV wysłał w sekrecie swojego zaufanego poddanego, kanonika Dominika Roncalli. Francja również była zainteresowana przymierzem z Polską. Kardynał Mazarin wysłał do Polski posła, Macieja Bregy de Flecelles, który wiózł ze sobą trzy portrety księżniczek, potencjalnych żon króla Władysława IV Wazy. Monarcha Polski miał do wyboru księżniczkę Guise, Longueville i Nevers. Kardynał Mazarin doradzał ostatnią kandydatkę, jego zdaniem najodpowiedniejszą dla Władysława IV Wazy. Decyzja zapadła dnia 13 lipca 1645 roku. Kiedy Maria Ludwika Gonzaga de Nevers wyjeżdżała do Polski, w Paryżu odprowadzana była za bramę Saint – Denis przez siedmioletniego wówczas króla Francji, Ludwika XIV. Po wyjeździe z ojczyzny księżniczka Gonzaga de Nevers przestała używać imienia Maria Ludwika, ponieważ w Rzeczypospolitej w tym czasie nie było zwyczaju nazywać kobiet imieniem matki Chrystusa. Przyszła królowa została więc Ludwiką Marią. Król Władysław IV Waza powitał nową narzeczoną dnia 10 marca 1646 roku. Polskiemu władcy nie przypadła do gustu przyszła małżonka. Władysław IV Waza zwlekał z dopełnieniem małżeństwa. Oczekiwana przez Ludwikę Marię chwila nastąpiła dopiero dnia 7 kwietnia 1646 roku. Tego wieczora marszałkowa dworu królowej pożegnała parę królewską w sypialni. W czasie największego zagrożenia kozackiego w 1648 roku królowa Ludwika Maria leżała ciężko chora w Grodnie, cierpiąc na malarię. W tym samym czasie król Władysław IV Waza wracając z Litwy do Warszawy zmarł dnia 20 maja 1648 roku w Mereczu. Sytuacja królowej Ludwiki Marii po śmierci męża była skomplikowana. Szansę dostrzegła w przyrodnim bracie Władysława IV, Janie Kazimierzu Wazie. Ludwika Maria postanowiła zdobyć dla Jana Kazimierza tron, a następnie poślubić. Podczas sejmu elekcyjnego dnia 17 listopada 1648 roku jej wybraniec został obwołany królem Rzeczypospolitej. Po czterech miesiącach papież udzielił dyspensy na małżeństwo Ludwiki Marii Gonzagi de Nevers i Jana Kazimierza Wazy. Dnia 30 maja 1649 roku doszło w Warszawie do zaślubin. 

W życiu królowej Ludwiki Marii zaczął się osiemnastoletni okres realnego współrządzenia krajem. Królowa kierowała decyzjami Jana II Kazimierza Wazy od samego początku. Na ogromny szacunek zasługiwała postawa królowej w czasie trwania „potopu szwedzkiego” w latach 1655 – 1660. W czasach kiedy magnaci kolejno, jeden po drugim zdradzali króla Jana II Kazimierza Wazę i przysięgali swą wierność królowi szwedzkiemu, Karolowi Gustawowi, królowa Ludwika Maria kierowała biegiem wydarzeń w Rzeczypospolitej. Organizowała powstanie zbrojne przeciw wojskom szwedzkim. Tylko dzięki niej Jan II Kazimierz Waza nie zrzekł się korony, lecz wysyłał po terenie Rzeczypospolitej memoriały wzywające naród do oporu przeciw najeźdźcy. Królowa podczas „potopu” wspomogła broniącą się przed oddziałami szwedzkimi Częstochowę. Pod koniec wojny szwedzko – polskiej, Ludwika Maria stanęła nawet na polu walki. Z ogromną odwagą dokonywała przeglądów szańców, była również wśród polskich żołnierzy pod Warszawą. W ostatnich latach panowania Ludwika Maria planowała osadzić na tronie polskim swoją siostrzenicę, którą w tym celu wydała za mąż za kandydata francuskiego do tronu polskiego.

Pewnego dnia podczas spaceru królowa Ludwika Maria nagle zasłabła. Dnia 10 maja 1667 roku zmarła. Miała wówczas pięćdziesiąt pięć lat. Królowa Ludwika Maria Gonzaga de Nevers została pochowana w grobach królewskich na Wawelu w Krakowie.