Pałac w Łobzowie

Około 1357 roku na polecenie króla Kazimierza Wielkiego, nieopodal Krakowa wzniesiono gotycki zamek. Rezydencja była otoczona murem, z dojazdem od południowego - wschodu. Przy zamku stworzono ogród, który przylegał do rezydencji od strony południowo - zachodniej. W XV i XVI wieku zamek wraz z pobliskimi zabudowaniami często zmieniał właścicieli. Nastąpiły też zmiany w otoczeniu rezydencji, pod wpływem istniejącej mody rozbudowano ogród według stylu mieszczańskiego. Następny etap w dziejach pałacu w Łobzowie to czasy działalności królowej Bony Sforzy. Za jej życia ogród pałacowy przybrał postać bardziej „włoską”. W drugiej połowie XVI wieku, na zlecenie króla Stefana Batorego architekt Santi Gucci przekształcił gotycką rezydencję w manierystyczny pałac. Santi Gucci zaprojektował również rozległe, dwunasto kwaterowe założenie ogrodowe, gdzie rosły drzewa owocowe i winorośle. W ogrodzie królowały kwiaty, przede wszystkim róże oraz zioła, m.in. rozmaryn, lawenda i goździki.

Kolejne zmiany w wyglądzie rezydencji zaszły w czasach panowania dynastii Wazów. Nadworny architekt króla Zygmunta III Wazy, Giovanni Trevano w latach 1602 - 1605 nadał pałacowi formę barokową. Król Zygmunt III Waza nie tylko mieszkał w Łobzowie chętnie, ale lubił zajmować się osobiście ogrodem pałacowym. Monarcha sadził cieniowe i owocowe drzewa, jak również siał i pielęgnował kwiaty. Kolejni królowie Rzeczypospolitej, Władysław IV Waza i Jan II Kazimierz Waza również nie szczędzili trudów, zabiegając o utrzymanie reprezentacyjnego charakteru rezydencji łobzowskiej. Pałac wraz z ogrodem pełnym takich detali jak fontanny, altany, czy kolumny wywoływał zachwyt wśród gości królewskich.

Kres świetności Łobzowa to rok 1655, kiedy Szwedzi doszczętnie złupili wnętrza pałacowe. Czego nie udało się zrabować wojskom szwedzkim, zostało przez nie zniszczone. Pałac łobzowski został wyremontowany w okresie panowania króla Jana III Sobieskiego. Monarcha nie szczędził funduszy, aby przywrócić blask tej sławnej rezydencji. Dzięki królewskim staraniom w Łobzowie, podczas wojny z Turcją, zamieszkała w pałacu królowa Maria Kazimiera de la Grange d'Arquien wraz z dziećmi. Kres posiadłości przypadł na XIX wiek. Pozostałości po wspaniałej rezydencji stały się jedną z głównych atrakcji rozwijającego się wówczas ruchu, tzw. „starożytnictwa”.