Mecenat królewski w XVII wieku w Rzeczypospolitej

W XVII wieku skupisko uczonych z dworu królewskiego reprezentowało w swych poczynaniach, szczególnie zaś w dziedzinie nauk ścisłych, najnowocześniejszy w ówczesnych czasach poziom naukowy w Rzeczypospolitej. Na dworze królewskim widoczne są aktywne działania reformatorskie, zainteresowania językoznawczo – literackie, które wyrastają na wielonarodowościowym gruncie dworskim. Zauważamy dociekania przyrodniczo – medyczne, jak również w ogromnej skali obserwacje i eksperymenty astronomiczne i fizyczne.

Królowie polscy byli ludźmi światłymi, którzy dbali o utrzymanie wysokiego poziomu sztuki i kultury na terytorium swojego państwa. Teatr, muzyka, malarstwo i literatura cieszyły się na dworze królewskim znaczną popularnością. Balety, opery, koncerty trup muzycznych urozmaicały uroczystości dworskie. Na zamówienie władców tworzono portrety, malowano piękne obrazy, przedstawiano na płótnach ważne wydarzenia historyczne, m.in. zwycięskie bitwy, hołdy, koronacje i pogrzeby królewskie, tworzono alegoryczne przedstawienia panujących monarchów. Królowie zajmowali się zbieraniem obrazów, tworząc wielkie kolekcje znanych malarzy europejskich. Monarchowie polscy gromadzili również rzeźby.

Władcy XVII - wieczni otaczali swoim mecenatem również architekturę. Zamiłowanie królów polskich do budowli stanowiło ważny bodziec dla szlachty i magnaterii w całym kraju, którzy starali się dorównać założeniom królewskim, budując piękne dworki i pałace. Na wzór panującego możni zakładali kościelne fundacje, m.in. klasztory, kościoły oraz kaplice.

Mecenat królewski brał pod swoje skrzydła również literaturę. Na dworze królewskim swoje miejsce znalazła biblioteka królewska, w której znajdował się spory księgozbiór. Za panowania króla Jana III Sobieskiego osiągnął on niebywałą liczbę tysiąca trzystu tomów.